معرفی اسید کلریدریک
اسید کلریدریک، یک ترکیب شیمیایی با فرمول HCl است که نام دیگر آن اسید موریاتیک است. این اسید بی رنگ که بوی تندی دارد، جزئی از اسید معده است. کلریدریک اسید یک معرف آزمایشگاهی و ماده ی صنعتی مهم است.
اسید کلریدریک، در صنایع غذایی و فلزات به عنوان یک سفید کننده، کاربرد دارد.
از دیگر کاربرد های کلریدریک اسید که حائز اهمیت است، می توان به خنثی کردن مواد قلیایی، اشاره کرد. برای خنثی کردن این ماده ی اسیدی، می توانید از خاک استفاده کنید. در حالی که کلریدریک اسید، در کنار آب، سریعا هیدرولیز می شود و خطرناک است. وزن مولکولی کلریدریک اسید، 36.47 گرم بر مول بوده و آستانه ی بوی آن حدود 7 متر است.
قرار گرفتن در معرض گاز HCl یا محلول های حاوی HCl ممکن است باعث تحریک چشم و یا در موارد شدید منجر به از دست دادن بینایی شود. همچنین این ماده ی اسیدی، در تماس با پوست، باعث سوختگی می شود. پس از استنشاق کلریدریک اسید، ریه بلافاصله تحریک شده و باعث سرفه و احساس خفگی می شود. گرچه کلریدریک اسید می تواند باعث خفگی شود، اما سرطان زا نیست. کلریدریک اسید در گاز های حاصل از آتشفشان ها، به ویژه گازهایی که در مکزیک و آمریکای جنوبی یافت می شوند، وجود دارد.
جهت خرید مواد شیمیایی همچون اسید کلریدریک ، اسید آمینه و … می توانید با کارشناسان فروش شرکت شیمی بان آوش تماس بگیرید .
کشف اسید موریاتیک
اولین کشف پیشنهادی اسید کلریدریک به شیمیدان ایرانی «جابر بن حیان» (حدود 800 پس از میلاد) نسبت داده شده است. اسید هیدروکلریک، برای اولین بار به طور رسمی در قرن شانزدهم توسط لیباویوس توصیف شد. در زمان انقلاب صنعتی در اروپا، مواد قلیایی بیشتر مورد توجه صنعتگران قرار گرفت. یک فرآیند صنعتی جدید توسط Nicolas Leblanc (Issoudun، فرانسه) باعث تولید ارزان در مقیاس بزرگ کربنات سدیم (خاکستر سودا) شد.
تا قبل از قانون قلیایی بریتانیا 1863 و قوانین مشابه در کشورهای دیگر، HCl اضافی به هوا تخلیه می شد. پس از تصویب این قانون، تولیدکنندگان خاکستر سودا موظف شدند گازهای زائد موجود در آب را جذب کرده و اسید کلریدریک را در مقیاس صنعتی تولید کنند.
از سال 2000 میلادی، تولید عمده ی اسید کلریدریک، با جذب کلرید هیدروژن از تولید ترکیبات آلی صنعتی، به عنوان یک محصول جانبی، صورت می گیرد. از سال 1988، کلریدریک اسید به دلیل استفاده از آن در تولید هروئین، کوکائین و مت آمفتامین، تحت کنوانسیون 1988 سازمان ملل متحد علیه قاچاق غیرقانونی، پیش ساز مواد مخدر و روانگردان شناخته شده است.
تولید و کاربرد
کلریدریک اسید (HCl) به صورت تجاری در غلظت های 28 تا 36 درصد عرضه می‌شود. کلریدریک اسید هنگام واکنش با یک باز آلیف، نمک هیدروکلراید تشکیل می دهد. اسید کلریدریک از سنگ نمک، ویتریول سبز و از نمک معمولی با فرمول شیمیایی (NaCl) و اسید سولفوریک تولید می شود.
هیدروکلریک اسید یک ماده شیمیایی همه کاره است. کلریدریک اسید در صنایع شیمیایی به عنوان یک معرف شیمیایی در تولید کلرید وینیل (CH2double bondCHCl) برای پلاستیک PVC و پلی اورتان در مقیاس بزرگ استفاده می شود. کاربرد های صنعتی متعدد دیگری مانند (i) فرآوری هیدرومتالورژی، به عنوان مثال، تولید آلومینا و یا دی اکسید تیتانیوم، (II) سنتز دی اکسید کلر، (iii) تولید هیدروژن و (IV) فعال سازی چاه های نفت دارد.
اسید هیدروکلریک ممکن است با روش های مختلفی تولید شود. با این حال، بیشتر اسید هیدروکلریک (کلرید هیدروژن) تولید شده در ایالات متحده محصول جانبی واکنش کلرزنی است. پس از خروج از فرآیند کلرزنی، جریان گاز حاوی کلرید هیدروژن به سمت ستون جذب حرکت می کند، جایی که اسید هیدروکلریک مایع غلیظ با جذب بخارات هیدروژن کلرید، به اسید هیدروکلریک رقیق شده، تبدیل می شود.
چگونه از خود در برابر اسید کلریدریک محافظت کنیم؟
کلریدریک اسید را برای کاربرد مورد نظر به درستی رقیق کنید و پس از اتمام کار، با آب فراوان آن را از روی سطح بشویید. محافظ چشم و دستکش بپوشید. برای قرار گرفتن در معرض کوتاه مدت با غلظت کم، دستکش لاتکس یا نیتریل ممکن است کافی باشد. برای طولانی قرار گرفتن در معرض کلریدریک اسید، دستکش های مقاوم در برابر مواد شیمیایی سنگین ممکن است لازم باشد. دستکش ها را در حین استفاده از نظر سوراخ بررسی کنید. هنگام کار با اسید، آستین بلند و شلوار بپوشید و هر لباسی را که آغشته به اسید می شود را، بی‌درنگ و ایمن بیرون بیاورید. از اسید، فقط در مکانی با تهویه مناسب استفاده کنید.
